ÖLÜM İŞLEMLERİ
Ölüm İşlemleri
Bildirim Süresi, Usul ve Yükümlülüğü
Ölüm olayının; ölümün meydana geldiği, ölüm yeri bilinmiyorsa cesedin bulunduğu, ölüm ulaşım aracı içinde meydana gelmişse, ölünün araçtan çıkarıldığı yer ilçe nüfus müdürlüğüne bildirilmesi zorunludur.
Ölüm olayının bildirilmesi, ölüm olayının bildirilmesi, ölüm olayının haber alındığı tarihten itibaren yetkili makam ve görevliler tarafından örneğine uygun olarak düzenlenen ölüm tutanaklarının en geç on gün içinde, ilgili ilçe nüfus müdürlüğüne verilmesi veya gönderilmesi suretiyle yapılır.
Ölüm tutanaklarına varsa nüfus cüzdanı da eklenir. Nüfus cüzdanı yoksa bu husus tutanağın ilgili alanında belirtilir.
Ölüm, meydana geldiği yer ve koşullara bağlı olarak aşağıda belirtilen görevliler tarafından bildirilir:
1. Şehir ve kasabalarda 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereğince defin ruhsatı vermeye yetkili olanlar,
2. Köylerde, varsa resmî tabip veya sağlık kuruluşu yetkilileri, yoksa köy muhtarları,
3. Hastane ve bakım evi gibi sağlık kurumlarında kurum amirlikleri,
4. Askeri birliklerde tabipler veya iç hizmet mevzuatına göre kıta komutanlıklarınca görevlendirilmiş olanlar ve askerlik şubeleri,
5. Doğal afetlerde mülkî idare amirlerince görevlendirilecek memurlar,
6. Adlî olaylarda ve kazalarda ilgili Cumhuriyet savcılıkları,
olayın meydana geldiği tarihten itibaren, dış temsilcilikler ise olaydan haberdar oldukları tarihten itibaren on gün içerisinde Genel Müdürlüğe ya da nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler.
Kocası Ölen Kadın
Kocası ölen kadın yeniden evlenmedikçe ölen kocasının aile kütüğünde kalır ve kocasının soyadını taşımaya devam eder. Yazılı talebi halinde dilerse bekarlık hanesine dönerek bekarlık soyadını alıp kapanmış olan nüfus kaydını canlandırabilir.
Köylerdeki Ölümler
Köylerde, varsa resmi tabip veya sağlık kuruluşu yetkilileri yoksa köy muhtarları ölüm tutanağı düzenler. Köy muhtarı; köyde meydana gelen ölüm olayı üzerine, örneğine uygun ölüm tutanağı düzenleyerek, varsa ölüye ait nüfus cüzdanını da tutanağa eklemek suretiyle ilçe nüfus müdürlüğüne göndermekle görevlidir. Köy muhtarı üç örnek düzenlediği ölüm tutanağının iki örneğini en geç on gün içerisinde ilçe nüfus müdürlüğüne gönderir veya teslim eder. Bir örneğini köye ait ölüm dosyasında muhafaza eder.
Köy muhtarı, kendisine bildirilmese dahi daha sonra öğrendiği ölüm olayı için de tutanak düzenlemekle yükümlüdür. Bu durumda ölüm tarihinde görevli olan köy muhtarı para cezası işlemine tabi tutulur. Ölüm olayının meydana geldiği tarihte görevli köy muhtarı nüfus müdürlüğüne davet edilerek savunması alınır. Kanunun 68 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen haklı bir nedene dayanmadığı taktirde cezai işleme tabi tutulur. Buna ilişkin yazışma ve ceza tutanağının bir örneği ölüm/ ekler dosyasında muhafaza edilir. Beyana davet edilen muhtarın ölü olduğunun anlaşılması halinde, savunma tutanağına “......tarihinde ölümü nedeniyle savunması alınamamıştır.” açıklaması yapılarak, tutanak ilgili müdür ve memur tarafından onaylanır, muhtarın nüfus kayıt örneği savunma tutanağına eklenir. Savunma tutanağı ve eki diğer yazışma evrakları ile birlikte ölüm/ ekler dosyasında muhafaza edilir.
Sağlık Kuruluşu Bulunan Yerlerdeki Ölümler
Barışta kıtalarında ölen subay, astsubay, askeri memur, erbaş ve erlere ait ölüm tutanakları kıta doktoru, doktorun bulunmaması halinde bu işle görevlendirilmiş sağlık personeli tarafından üç örnek düzenlenir.
Bu düzenleme sırasında, ölen kişi şehit olmuşsa, tutanağın ilgili alanına “Şehittir” ibaresi yazılır. Bu tutanaklar düzenleyen tarafından imzalanır ve kıta komutanı tarafından onanır. Erlere ait tutanaklar askerlik şubeleri, subay, astsubay ve askeri memurlara ait tutanaklar Milli Savunma Bakanlığı aracılığı ile nüfus kaydının bulunduğu yer ilçe nüfus müdürlüğüne gönderilir.
Asker Kişilerin Savaş, Ayaklanma veya Terörle Mücadele Sırasındaki Ölümleri
Savaş, ayaklanma veya terörle mücadele sırasında ölen subay, astsubay ve erlere ait ölüm tutanakları, görevlendirilmiş olanlar tarafından usulüne göre üç örnek düzenlenir. Tutanağın ilgili alanına “Şehittir” ibaresi yazılır ve Milli Savunma Bakanlığı aracılığı ile nüfus kaydının bulunduğu ilçe nüfus müdürlüğüne gönderilir.
Bu tür ölüm tutanaklarının nüfus müdürlüklerine süresi içinde gönderilmemesi halinde, görevliler hakkında nüfus para cezası uygulanmaz.
Olaya adli makamlarca el konulmuş ise bu makamlarca yaptırılan tespitten yararlanarak ölenlerin kimlikleri ve nüfusta kayıtlı oldukları yer iki örnek halinde listeye geçirilir. Listelerin altı tutanak şeklinde bağlanarak listeyi düzenleyen görevlilerce imzalanır.
Bundan sonra bu listelere, liste düzenlenmesine olanak bulunmadığı hallerde, ilgili makamların resmi yazıları veya bu makamlarca verilecek belgelere dayanılarak ölüm tutanağı düzenlenmek üzere listeler o yer ilçe nüfus müdürlüğüne teslim edilir.
İlçe nüfus müdürlüğünün hasar görmüş olması halinde düzenlenmiş olan listelerle ilgili olarak Bakanlıklarca verilecek teslimata göre işlem yapılır.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile evli olan bir yabancının Türkiye’de veya yurt dışında ölümü halinde, yurt dışında Türk konsolosluklarına yurt içinde ise bulunduğu yer nüfus müdürlüğüne kişinin öldüğünü gösteren resmi belgelerin intikal ettirilmesi halinde; ilçe nüfus müdürlüğünce diğer olaylar kütüğünden numara verilmek suretiyle Türk vatandaşının kaydının düşünceler alanına olaya ilişkin açıklama yapılır ve kişinin medeni durumu “dul” olarak düzeltilir.
Ölüm Tutanaklarının Nüfus Müdürlüklerince Düzenlenmesi İlgili kişilerin resmi bir belge ile başvurmaları ya da ölümün resmi makamlarca bildirilmesi veya askerlik şubelerince yoklama kaçağı olarak aranan kişilerin ölmüş olduklarının tespit edilip, bu durumu ve kişinin ölmüş olduğunu gösterir zabıta tahkikatının bir örneğinin gönderilmesi halinde, ölüm tutanakları nüfus müdürlüğünce düzenlenir.
Ölümü belirten resmi belge olarak; sağlık kuruluşları veya özel hastanelerce düzenlenen kayıtlara dayanılarak kamu kuruluşlarınca verilmiş yazı veya raporlar, trafik kazalarıyla ilgili raporlar, mahkeme kayıtları, mahkeme kararları veya benzeri belgeler kabul edilir.
Ölümün Aile Kütüklerine Tescili
Ölüm tutanaklarına dayanılarak düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildiriminin ilgili vergi dairesine bildirilmesinde ölenin ikamet adresi esas alınacağından, ölen kişinin ölüm olayını bilgi işlem ortamındaki kaydına tescil eden nüfus müdürlüğünün bulunduğu ilçede ikamet etmesi halinde, düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, tescil işlemini gerçekleştiren nüfus müdürlüğünce ilgili vergi dairesine bildirilir.
Ölen kişinin;
1. ölüm olayının bildirildiği nüfus müdürlüğünün bulunduğu ilçede ikamet etmemesi halinde, nüfus müdürlüğünce bilgi işlem ortamındaki kaydına tescil işlemi gerçekleştirilmekle birlikte; düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, ölenin ikametinin bulunduğu ilgili vergi dairesine,
2. Son kanuni ikamet adresinin tespit edilememesi nedeniyle ölüm tutanağında adres bilgisinin bulunmaması halinde, ölüm olayının bildirildiği nüfus müdürlüğünce bilgi işlem ortamındaki kaydında tescil işlemi gerçekleştirilmekle birlikte; düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, ölenin nüfusa kayıtlı bulunduğu il defterdarlığına,
gönderilir.
Ölüm Kaydının Kaldırılması
Aile kütüğündeki nüfus kaydına tescil edilmiş olan ölüm kaydı mahkeme kararı ile kaldırılır.
Ölüm kaydı ilgililer tarafından dava açılarak kaldırılabileceği gibi, kaydın yanlışlığı nüfus idaresince ileri sürülerek durum Cumhuriyet Savcılığına bildirilmek suretiyle de dava açılması sağlanabilir.